İnceMedya Grup

Türkiye otomobil pazarındaki payı her geçen gün artan elektrikli araçların hasar sonrası
süreçleriyle ilgili kapsamlı bilgiler veren TÜSED Türkiye Sigorta Eksperleri Derneği,
özellikle yüksek voltaja ve bataryada ortaya çıkabilecek kimyasal tepkimelere karşı
alınması gereken önlemlerle ilgili detaylı açıklamalarda bulundu.
Her aracın acil durum müdahale talimatlarının farklı olabileceğine dikkat çeken TÜSED
Yönetim Kurulu “İlk ve en önemli husus yüksek voltaj sisteminin kesilmiş olmasıdır.
Yüksek voltaj kesilmiş olsa dahi aracın sistemleri üzerindeki elektrik yükü aracın
modeli ve teknolojisine göre 30 dakikaya kadar bir deşarj bekleme süresi
gerektirebiliyor. Her ne kadar tümüyle çok yeni bir teknoloji olsa da ilk üretilen
elektrikli araçlarda risk daha yüksek olabiliyor. İkinci önemli husus ise bataryaların
hasar alıp almadığıdır. Batarya kontrol edilerek kimyasal bir tepkimeye girip
girmediğinin tespit edilmesi, batarya ısısının düzenli aralıklar ile kontrol edilmesi
gerekiyor. Genelde titanyum malzemeden üretilen batarya dış gövdeleri
deformasyona uğramasa da iç yapısında bir bozulma sonucunda kimyasal olarak
tepkime başlamış olma riski var. Bu risk 15 güne kadar devam edebiliyor. Özellikle
li-ion bataryaların iç yapılarına su teması halinde kimyasal tepkime ile polimer

iyonların hava ile buluşması zehirli gazların ortaya çıkmasına sebebiyet veriyor. Bu
durum zehirlenmelere, cilt yanıklarına ve özellikle gözlere ciddi zararlar verebilecek
potansiyele sahiptir. Ayrıca aracın uzaktan kumanda sistemi ve mevcut ise uygulama
ile bağlı olabileceği mobil telefon ve tabletler ile ilişiğinin kesilmiş olması da dikkat
edilmesi gereken hususlardan biri. Bu kontrolün yapılmamış olması halinde herhangi
sistemin bir anda aktif olabilme riski var.” açıklamasında bulundu.
Orta ve büyük ölçekli hasarlarda ekspertiz ve onarım sürecine dikkat
Hasar tespit aşamasının basit hasarlarda, akaryakıt ile çalışan motora sahip diğer
araçlardan çok da farklı olmadığını belirten TÜSED, orta ve büyük ölçekli hasarlarda
sürecin farklılaştığını ifade ediyor. “Öncelikle hasarlı aracın elektrikli araç hasarlarına
müdahale edebilecek gerekli yetkinlik ve şartlara uygun tamirhanelerde bulunması
çok önemli. Diğer araçlardan farklı olarak söz konusu fiziksel şartları sağlamış ve
gerekli yetkinliklere sahip yetkili servisler bu araçlar üzerinde çalışırken ayrı bir
alanda işlem yapıp etrafını bantla çevirerek işlem yapıyorlar. Büyük ve mekanik
hasarların tespitinde özel silikon eldivenler kullanmak, maske ve koruyucu gözlük
takmak, tedbiri elden bırakmamak, yüksek gerilimden dolayı temas edilebilecek
nokta ve kablolara (özellikle turuncu kablolara ve soketlere-turuncu renk yüksek
voltajı gösteren evrensel bir renktir) çok dikkat etmek gerekli. Yine ortamın
havalandırma yeterliliği dikkat edilmesi gereken diğer bir husus.” diyor.
Onarım süreçlerinde eğitimsiz teknisyen araca veya kendisine zarar verebiliyor
“Yine bu araçları normal araçlardan ayıran bir diğer özellik ise ağırlıklarının fazla olması
ile ivmelenmelerinin de güçlü olması sebepleri ile kaza halinde ivme etkisi ile araçlarda
daha fazla hasar meydana gelebiliyor. Onarım teknikleri ise henüz sınırlı. Alternatif
onarım teknikleri yok denecek kadar az. Batarya başta olmak üzere bazı parçaların
onarımları mümkün değil.” şeklinde açıklamalarına devam eden dernek, servislerin
elektrikli araçlarla ilgili yetkinliğine ilişkin de önemli satır başlarını paylaştı. TÜSED
Yönetim Kurulu, “Ülkemizde satılan birçok elektrikli aracın yetkili servisi bulunmakta.
Ancak maalesef tüketici tercihine ve diğer faktörlere bağlı olarak (onarım maliyeti) özel
servislerinde bu araçları onardığına şahit olmaktayız. Henüz az sayıda özel onarım servisi
bu konuda çeşitli eğitimler alarak yetkinlik seviyesini geliştirmiş durumda. Yasal olarak
elektrikli araç teknisyenlerinin almak zorunda olduğu eğitimler var, bunlar sorgulanmalı.

Yedek parça temin ve tedarik süreci uzun sürebilmekte, henüz bu araçlarda yeterince
uzmanlaşma olmadığı için, hasar ve arıza tespitleri daha uzun, eğitimli teknisyen sayısı ise
az. Basit bir karoser onarımda dahi bilgisiz bir teknisyen aracın komple elektronik
sistemine zarar verebilir. Bu tarz yaşadığımız örnekler mevcuttur. Ayrıca araçların bir
yerden bir yere taşınması gerektiğinde de bu onarım aşaması olsun, kaza sonrası olsun
mutlak suret yerden bağlantısının kesilmesi gerekmektedir. Özellikle de rejeneratif
frenleme sistemine sahip araçlarda bu durum önem arz ediyor. Ayrıca onarım sonrası
araçların yeniden aktif hale getirilmesi için birtakım prosedürler ve sistemlerin sırası ile
yeniden devreye alınması süreçlerinde yeni sorunlar ortaya çıkabiliyor.” dedi.